W przypadkach osób prowadzących działalność gospodarczą wysokość składek na ubezpieczenia społeczne jest uzależnione od wysokości dochodu. Jednak jak mają poradzić sobie z rozliczeniem składek na ubezpieczenia społeczne w obecnej sytuacji epidemiologicznej. W ramach pomocy udzielanej przedsiębiorcom osoby prowadzące działalność gospodarcza mogą wystąpić o zwolnienie ze składek ZUS za okres od marca do maja 2020 roku. Powstaje pytanie jak traktować te składki przy wyliczaniu zaliczki na podatek dochodowy oraz czy można je odliczyć od podatku lub dochodu?
Osoba prowadząca działalność gospodarczą, wliczając zaliczkę na poczet podatku dochodowego, odlicza od dochodu między innymi składki ustalone w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych opłaconych w danym roku podatkowym bezpośrednio na własne ubezpieczenie emerytalne, chorobowe, rentowe i wypadkowe. Odlicza od dochodu składki swoje oraz współpracowników. Natomiast podatek dochodowy może zostać obniżony o wysokość kwoty wpłaconej na ubezpieczenie zdrowotne o wysokości 7,75% podstawy jej wymiaru. Składka na ubezpieczenie zdrowotne by być odliczoną od dochodu musi być opłacona w bieżącym roku podatkowym, bezpośrednio przez podatnika zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Wszelkiego rodzaju odliczenia od dochodu czy też obniżania podatku nie dotyczy składek, które oblicza się na podstawie dochodu bądź przychodu zwolnionego od podatku na podstawie ustawy o PIT. Nie dotyczy to również składek których podstawę wymiaru stanowi dochód, od którego na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Pamiętać należy również o tym, że wyżej wymienione składki mogą zostać odliczone jedynie w sytuacji gdy nie zostały zakwalifikowane jako koszty uzyskania przychodu lub nie zostały zwrócone podatnikowi.
Specustawa z dnia 2 marca 2020 wspierająca m.in. osoby prowadzące działalność gospodarczą w związku z trwającą epidemią wprowadziła wiele ulg i rozwiązań antykryzysowych. Jednym z nich jest zwolnienie ze składek ZUS. O zwolnienie z płacenia składek, przez okres trzech miesięcy, od marca do maja 2020 roku, mogą ubiegać się osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy – Prawo przedsiębiorców, opłacające składki wyłącznie na własne ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenie zdrowotne.
Specustawa nie wprowadziła żadnych zmian w sposobie odliczania zaliczek PIT od dochodu. Nadal obowiązuje zasada, że uwzględnione mogą być tylko składki zapłacone. Znaczy to, że podatnik nie może odliczyć od dochodu czy też podatku składek na ubezpieczenia z których został zwolniony. Taki stan rzeczy potwierdza Minister Finansów:
„(…)
przy obliczaniu zaliczki na podatek dochodowy nie mogą być uwzględnione (…) składki na ubezpieczenia społeczne, od opłacenia których podatnik został zwolniony. Nie zmienia tego faktu okoliczność, że zgodnie z art. 31zs ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19…, w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność i osób z nimi współpracujących oraz duchownych, jeżeli przepisy uzależniają prawo lub wysokość świadczeń z ubezpieczeń społecznych od opłacenia składek, składki na ubezpieczenia społeczne (…), zwolnione z obowiązku ich opłacania traktuje się jak składki opłacone. Z brzmienia tego przepisu wynika bowiem, że ma on zastosowanie wyłącznie do świadczeń z ubezpieczeń społecznych. (…)”
Dalsze informacje:
Dz. U. 1991 Nr 80 poz. 350 U S T AWA z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, art. 26-30g
Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, art. 31zo